عراقچی: اروپا صلاحیت به کارگیری هیچ بخشی از برجام را ندارد

وزیر امورخارجه گفت: اروپایی‌ها تا ۲۸ مهر فرصت دارند اسنپ‌بک کنند، اما از نظر ما آنها به خاطر مواضع‌شان از جمله تاکید بر غنی‌سازی صفر که در برجام حق غنی‌سازی ایران به رسمیت شناخته شده است، صلاحیت صحبت و به کارگیری هیچ بخشی از برجام از جمله اسنپ‌بک را ندارند.

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، «سید عباس عراقچی» وزیر امور خارجه که به‌منظور شرکت در مراسم اربعین امام حسین (ع) به کربلا سفر کرده است، با حضور در برنامه «جریان» شبکه یک به پایان دیدگاه‌های دستگاه دیپلماسی درباره موضوعات مختلف پرداخت.

مقاومت ایران در جنگ تحمیلی همبستگی شیعیان را بیشتر کرد

وزیر امور خارجه با اشاره به حضور چندساله خود در راهپیمایی اربعین درباره ویژگی‌های راهپیمایی امسال و پس از جنگ تحمیلی علیه ایران گفت: امسال حضور ایرانی‌ها اگر از سال‌های گذشته بیشتر و با قوت بیشتری نباشد، قطعاً کمتر نیست. همان علاقه و اشتیاق گذشته، بلکه با انگیزه‌های بیشتری شرکت کرده‌اند. در مسیر، بار‌ها با ایرانیان برخورد کردم که با محبت ابراز لطف و همه توصیه یا سفارش می‌کردند که «محکم بایستید»، «قوی باشید»، «خدا پشت و پناهتان باشد»، «ما پشت شما و پشت رهبری هستیم، یک وقت پشت رهبری را خالی نکنید.» اینها نشان می‌دهد انگیزه مردم نه تنها کم نشده، بلکه بیشتر هم شده است.

عراقچی ادامه داد: از سوی دیگر، مردم و مسئولان عراق نیز هم درباره جنگ ۱۲ روزه یاد می‌کردند و می‌گفتند که با نگرانی و در عین حال با اشتیاق، اخبار را دنبال می‌کردند.

از چند نفر شنیدم که گفتند؛ مقاومت شما و موشک‌هایی که ایران می‌زد، دل ما را شاد می‌کرد و احساس غرور می‌داد. در طول جنگ، مواضعی که دولت، علما، مرجعیت و مردم عراق گرفتند بی‌سابقه بود و آنها از مردم ایران حمایت و تهاجم رژیم صهیونیستی و آمریکا را محکوم می‌کردند. این شوق و شور را در بین مردم به وضوح می‌توان دید؛ گویی همبستگی و نزدیکی بیشتری شکل گرفته و رگ شیعه‌گری به جوش آمده، به‌ویژه در این ایام اربعین.

وی با اشاره به اینکه اربعین امتداد عاشوراست؛ گفت: عاشورا با یک حجم عظیمی از مردم به اربعین می‌رسد و یک مانور بزرگ برگزار می‌کند. این مانور هر سال بوده و امسال هم با همان عظمت است و شاید هیچ راهپیمایی یا تجمعی در دنیا به این عظمت وجود نداشته باش و این نوعی قدرت‌نمایی شیعه است و شیعه بعد از جنگ ۱۲ روزه همچنان در میدان است.

 این نشان‌دهنده نگاه عاشورایی و کربلایی به این جنگ است. دشمنان ما واقعاً از درک این موضوع عاجزند؛ شما باید امام حسین (ع) را بفهمید تا بفهمید که شیعه با خون و ایثار پیش می‌رود. این‌طور نیست که با شهادت یک فرمانده یا یک فرد از شیعه، حرکت متوقف شود. بله، فقدان هر فردی ضربه است، اما همین شهادت‌ها و ریخته شدن خون‌هاست که باعث حرکت رو به جلو، انگیزه بیشتر، و شور و شوق افزون‌تر می‌شود. اینها شعار نیست و واقعاً حقیقت مکتب شیعه و مکتب مقاومت همین است.

به عنوان کارشناس روابط بین‌الملل تصور نمی‌کنم جنگ نزدیک باشد

وزیر امور خارجه در پاسخ به این پرسش که آیا کسی درباره وقوع و زمان وقوع جنگ از شما سوالی می‌پرسد گفت: صادقانه عرض کنم، در این دو روز اربعین، کسی از من این سؤال را نپرسید. اما در تهران، زیاد می‌پرسند. تقریباً هرجا که فرصتی برای طرح سؤال باشد، این موضوع مطرح می‌شود. نمی‌توان انکار کرد که جامعه نسبت به این سؤال بی‌تفاوت نیست.

عراقچی با بیان اینکه باید پاسخ درستی به مردم داده شود که نه باعث ترس و اضطراب شود و نه بی‌تفاوتی و بی‌خیالی؛ گفت: احتمال جنگ همیشه برای هر کشوری وجود دارد، اما دشمنان ما تلاش می‌کنند با ایجاد یک فضای روانی، ما را در ترس از جنگ نگه دارند تا بدون آنکه بجنگند، اثرات روانی جنگ را تحمیل کنند. باید مراقب این فضاسازی‌ها بود و اجازه نداد که افکار عمومی را در حالت تردید، بلاتکلیفی، التهاب و اضطراب دائمی قرار دهند. این، بخشی از جنگ روانی است و باید با آن مقابله کرد.

وی ادامه داد: پیش از جنگ ۱۲ روزه، بر اساس شرایط منطقه‌ای و بین‌المللی، این حس را داشتم که جنگ می‌تواند قریب‌الوقوع باشد؛ حتی در همان روز‌های پایانی مذاکرات. اما امروز این حس را ندارم. بر اساس مشاهداتم از وضعیت منطقه، شرایط بین‌المللی، وضعیت داخلی و آمادگی نیرو‌های مسلح، چنین تصوری ندارم. البته ممکن است اشتباه کنم و در نهایت این تصمیم کلان کشور است. به عنوان کسی که نزدیک به ۴۰ سال در حوزه روابط بین‌الملل بوده‌ام، تصور نمی‌کنم جنگ نزدیک باشد. با این حال، این به معنای انکار ضرورت آمادگی نیست. نیرو‌های مسلح باید همواره آماده باشند، دولت نیز باید برای هر شرایط احتمالی آمادگی کامل داشته باشد. آمادگی، بهترین عامل جلوگیری از جنگ است.

رئیس دستگاه دیپلماسی با اشاره به اینکه آمادگی به معنای خواست جنگ نیست؛ گفت: آمادگی برای جنگ عامل بازدارنده است و دشمن را از جنگ منصرف می‌کند. کیفیت جنگ از مباحثی است که باید در محیط‌های نظامی انجام شود، اما باید مراقب ترفند‌های جدید بود و یک ضرب‌المثل نظامی می‌گوید؛ «هیچ‌وقت نباید فقط با درس‌های آخرین جنگ برای جنگ بعدی آماده شد.» هر جنگی درس‌های خودش را دارد که باید آموخت، اما جنگ بعدی الزاماً همان شکل را ندارد. باید مراقب ترفند‌های جدید بود؛ چه نظامی، چه روانی، چه اقتصادی و چه سیاسی.

اروپا، صلاحیت صحبت و به کارگیری هیچ بخشی از برجام از جمله اسنپ بک را ندارد

وزیر امور خارجه درباره فعال سازی اسنپ بک از سوی اروپا با اشاره به اینکه کسی وجود «اسنپ‌بک» را در برجام انکار کرده باشد، گفت: کلمه «اسنپ‌بک» به‌صراحت در متن نیامده، اما سازوکار آن وجود دارد. نه تنها وجود دارد، چون خود جمهوری اسلامی قبلاً اسنپ‌بک کرده است. «اسنپ‌بک» یعنی اگر یک طرف برجام از اجرای تعهداتش خودداری کند و طرف مقابل از بازگرداندن او به اجرای تعهدات ناامید شود، می‌تواند به حالت قبل از برجام برگردد. ما هم این کار را انجام دادیم. بعد از خروج آمریکا از برجام، جلساتی داشتیم. آن زمان اروپایی‌ها از ما خواستند که در برجام بمانیم و گفتند تحریم‌های آمریکا را جبران می‌کنند و منافع لغو تحریم‌ها را به شکل دیگری برای ما فراهم می‌کنند. ما مدتی به آنها فرصت دادیم، اما نتوانستند انجام دهند.

عراقچی ادامه داد: بعد از آن، رفتیم سراغ همین سازوکار اسنپ‌بک در پاراگراف ۳۶ برجام که به ما اجازه می‌داد تعهدات خود را به‌صورت کلی یا جزئی کاهش دهیم. ما ابتدا بخش جزئی را اجرا کردیم؛ به این صورت که هر دو ماه بخشی از تعهداتمان را کاهش می‌دادیم. تا این‌که بعد از حدود پنج دوره دوماهه — یعنی تقریباً ۱۰ ماه — همه تعهداتمان را در برجام متوقف کردیم و عملاً به شرایط قبل از برجام بازگشتیم. حتی از قبل از برجام هم فراتر رفتیم. چطور برگشتیم به قبل از برجام؟ چون تمام زیرساخت‌های هسته‌ای لازم برای بازگشت را حفظ کرده بودیم. وقتی تصمیم گرفتیم غنی‌سازی ۲۰ درصد را که در برجام متوقف شده بود، دوباره آغاز کنیم، این کار در کمتر از ۲۴ ساعت انجام شد. وقتی هم تصمیم به غنی‌سازی ۶۰ درصد گرفتیم، در حدود ۲۴ ساعت توانستیم آن را اجرا کنیم. دلیلش این بود که زیرساخت‌ها را کامل نگه داشته بودیم.

وی گفت: برای طرف مقابل، اسنپ‌بک یعنی بازگشت به قبل از توافق یعنی قبل از برجام و اعمال مجدد تحریم‌هایی که داشتند. تحریم‌های آنها سه دسته بود: تحریم‌های آمریکا، تحریم‌های اروپا، و تحریم‌های شورای امنیت. آمریکا که با خروجش از برجام، تحریم‌ها را خودش برگرداند و اصلاً بحث اسنپ‌بک در مورد آمریکا منتفی بود. درباره اروپایی‌ها، بازگرداندن تحریم‌های خودشان کار سختی نیست؛ با یک جلسه شورای اتحادیه اروپا این کار را می‌کنند.

 اما برای بازگرداندن تحریم‌های شورای امنیت، باید قطعنامه‌های قبلی که لغو شده بود، دوباره فعال شود. این نیاز به یک قطعنامه جدید دارد و برای صدور قطعنامه جدید، باید بقیه اعضای دائم شورای امنیت را راضی کنند. برای اینکه گرفتار این مشکل نشوند، یک شیوه خاص ابداع کردند تا بتوانند این کار را انجام دهند. این توضیح فنی، در همین حد شاید گویا باشد، ولی در واقع نیازمند بحث مفصل‌تری است.

رئیس دستگاه دیپلماسی افزود: اینها تا ۲۸ مهر فرصت دارند که این کار را انجام بدهند؛ چون قطعنامه ۲۲۳۱ که الان حاکم بر برنامه هسته‌ای ایران است، در تاریخ ۲۸ مهر به‌صورت خودکار ملغی می‌شود. وقتی ملغی شود، اختیار «اسنپ‌بک» هم از آنها گرفته می‌شود. اینجا یک بحث وجود دارد. ما به اروپایی‌ها می‌گوییم که شما به دلیل عدم پایبندی به برجام و مواضع اخیرتان که گفتید «غنی‌سازی صفر» و عملاً مانند آمریکا موضع گرفتید. این یعنی دیگر عضو برجام به حساب نمی‌آیید، چون در برجام، غنی‌سازی ما به رسمیت شناخته شده و ۳.۶۷ درصد در برجام پذیرفته شده است. اگر شما می‌گویید «غنی‌سازی صفر»، پس برجام را قبول ندارید.

عراقچی ادامه داد: بر همین اساس، من یک نامه چند صفحه‌ای به شورای امنیت، رئیس شورای امنیت و اعضای آن نوشتم و در آن، همه گفته‌های آنها و استدلال‌های حقوقی را آوردم تا نشان بدهم که این سه کشور اروپایی دیگر عضو برجام محسوب نمی‌شوند و لذا قدرت اجرای اسنپ‌بک را ندارند. البته آنها هم می‌توانند مقابله کنند و راه‌هایی را در شورای امنیت انتخاب کنند. به لحاظ حقوقی، یک چالش بین ما و سه کشور اروپایی وجود دارد. چین و روسیه در این موضوع، مواضعشان با ما یکسان است. در حقیقت، ایران، چین و روسیه در شورای امنیت با سه کشور اروپایی بر سر این مسئله درگیر یک چالش حقوقی هستند که آیا آنها حق اسنپ‌بک دارند یا نه. نظر ما این است که آنها حق ندارند، و اگر هم انجام دهند، مشروعیتی ندارد.

وی با اشاره به اینکه اخیراً بحثی مطرح شده که می‌خواهند آن را تمدید کنند؛ گفت: به نظر ما، وقتی کسی حق اجرا ندارد، حق تمدید هم ندارد. برجام که هست، ولی ما اجرا نمی‌کنیم. عملاً فقط ما، چین و روسیه باقی می‌مانیم. یک بحث حقوقی هم وجود دارد که آیا اگر این سه کشور اروپایی رسماً خارج نشدند، ولی در عمل مانده‌اند، می‌توانند همچنان اسنپ‌بک را اجرا کنند یا نه. آنها استنادشان به برجام نیست، بلکه به قطعنامه ۲۲۳۱ است. ادعا می‌کنند این قطعنامه اختیار اجرای اسنپ‌بک را به آنها می‌دهد، فارغ از اینکه برجام باشد یا نباشد.

عراقچی افزود: این مسئله پیچیدگی‌های حقوقی زیادی دارد. ما چند سال است که با چین و روسیه جلسات کارشناسی مکرر درباره این موضوع داریم. البته وقتی کار به شورای امنیت کشیده شود، تصمیم‌گیری نهایی در آنجاست و ایران عضو شورای امنیت نیست؛ این موضوع کار ما را سخت‌تر می‌کند. این چالش تا آخر ماه اوت — یعنی حدود ۱۵ روز دیگر — ادامه دارد. اما یک نکته مهم را باید اضافه کنم: اسنپ‌بک اگر انجام شود، قطعاً چیز بدی است و ما هیچ تردیدی نداریم که تا آخرین لحظه برای جلوگیری از آن تلاش خواهیم کرد.

وی تصریح کرد: با این حال، جامعه ما درباره اسنپ‌بک برداشت اغراق‌شده‌ای دارد؛ مثل همان نگرانی بی‌مورد درباره جنگ. بسیاری فکر می‌کنند با اسنپ‌بک، تحریم‌های اقتصادی بسیار بیشتری برمی‌گردد. در حالی که تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا که اکنون وجود دارد، از تحریم‌های شورای امنیت بسیار گسترده‌تر است. اگر قطعنامه‌های شورای امنیت و تحریم‌های آن برگردد، چیز زیادی به تحریم‌های فعلی اضافه نمی‌شود. قطعنامه‌های شورای امنیت تحریم نفتی یا بانکی ندارد.

 بیشتر تحریم‌های این قطعنامه‌ها، «لیست‌محور» هستند؛ یعنی فقط برخی افراد و شرکت‌ها را در فهرست تحریم قرار می‌دهد. این را با اطلاع می‌گویم. می‌توان افرادی را که به قطعنامه‌ها و تحریم‌های اقتصادی مسلط هستند دعوت کرد تا توضیح دهند که چیزی بیشتر از وضعیت فعلی اضافه نخواهد شد.

عراقچی خاطرنشان کرد: ممکن است اجرای آن کمی کار را سخت‌تر کند، اما مهم‌ترین پیامدش بازگشت تحریم تسلیحاتی است. این یک خسارت است. همچنین بازگشت به فصل هفتم منشور سازمان ملل و معرفی ایران به عنوان «تهدید علیه صلح و امنیت بین‌الملل» می‌تواند تبعات حقوقی و سیاسی بدی داشته باشد و اینها باید با آن مقابله شود. فعلاً فرض بر این است که باید جلوی اجرای آن گرفته شود. ابزار‌های مختلفی برای این کار وجود دارد و ما در حال همکاری با چین و روسیه هستیم. اگر نشد و نهایتاً آنها انجام دادند، ابزار‌هایی برای واکنش داریم که در زمان مناسب اعلام خواهد شد.

ارمنستان تأکید دارد که تمام خط قرمز‌های ایران را رعایت کرده است

رئیس دستگاه دیپلماسی درباره رویداد‌های حوزه قفقاز هم گفت: طبیعی است که الان ابعاد این قضیه کاملاً روشن نیست. اما آنچه ظاهر امر نشان می‌دهد و آنچه ارمنی‌ها به ما گفته‌اند، چون اصرار دارند ما را توجیه کنند، آقای پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان، به رئیس‌جمهور ما زنگ زد. وزیر خارجه آنها با من تماس گرفت. معاون وزیر خارجه‌شان را به تهران فرستادند. توضیحات کامل دادند. آنچه اتفاق افتاده با آنچه قرار بود اتفاق بیفتد — و اسمش «تغییر ژئوپلیتیک منطقه» گذاشته شده بود — زمین تا آسمان فرق دارد. نمی‌گویم آنچه الان قرار است انجام شود، باعث نگرانی نیست، چرا که نگرانی‌هایی دارد که عرض می‌کنم.

عراقچی گفت: وقتی بحث «زنگزور» شروع شد، اصل ماجرا تصرف استان سیونیک ارمنستان و ایجاد یک اتصال سرزمینی بین نخجوان و سرزمین اصلی آذربایجان بود. ایده این بود که این استان گرفته شود. بعد، ما نگرانی‌های جدی ابراز کردیم. سپس صحبت از ایجاد یک کریدور شد؛ کریدوری به عرض ۵ تا ۱۰ کیلومتر که این دو منطقه را به هم وصل کند و تحت حاکمیت ارمنستان نباشد، بلکه تحت حاکمیت آذربایجان باشد. آن زمان ما نگرانی‌های ژئوپلیتیک جدی داشتیم. نیرو‌های مسلح ما پشت مرز مستقر شدند و حضور نظامی برقرار کردیم. اما آذربایجان به ما اطمینان داد که چنین ایده‌هایی مطرح نیست. الان همه آن ایده‌ها تبدیل شده به یک جاده که یک شرکت آمریکایی — ثبت‌شده در ارمنستان و تحت قوانین و صلاحیت قضایی ارمنستان — آن را می‌سازد. این جاده تحت حاکمیت ارمنستان است. هیچ نیروی آمریکایی در نزدیکی ما مستقر نمی‌شود و همه خط قرمز‌های ایران رعایت شده است.

وی ادامه داد: این فقط یک شرکت خصوصی مهندسی آمریکایی است؛ نه امنیتی و نه نظامی. هیچ نیروی آمریکایی همراه آن نیست و تأمین امنیتش با خود ارمنستان است. حتی شرکت‌های امنیتی خصوصی آمریکایی را هم اجازه نمی‌دهند وارد شوند. آنها این ادعا را دارند و ما نگرانی‌های خود را مطرح کرده‌ایم، اما به ما اطمینان داده‌اند. با این حال، ما مراقبت خود را داریم.

وی درباره اظهارات علی اکبر ولایتی در این زمینه گفت: ایشان استاد ما در وزارت امور خارجه و مشاور رهبری هستند. اما فکر می‌کنم در این موضوع باید بیشتر گفت‌و‌گو کنیم تا دقیق‌تر روشن شود چه اتفاقی در حال رخ دادن است. من مثل همان بحث «فضای روانی» در مورد جنگ و اسنپ‌بک، اینجا هم احساس می‌کنم دست‌هایی در کار است که مدت‌هاست می‌خواهند روابط ما با آذربایجان را تخریب کنند. نمی‌گویم حضور یک شرکت مهندسی آمریکایی هیچ نباید باعث نگرانی باشد، اما اینکه گفته شود «ما با ناتو همسایه شده‌ایم» یا «توسط آمریکا محاصره شده‌ایم»، درست نیست. باید واقعی نگاه کنیم، ببینیم چه اتفاقی دقیقاً در حال رخ دادن است و نگرانی‌های خود را واقعی و متکی بر شواهد بیان کنیم.

عراقچی افزود: موضع ما این بوده که از صلح بین ارمنستان و آذربایجان استقبال می‌کنیم. این موضع همیشگی ما بوده و حتی خودمان تلاش کرده‌ایم بین این دو کشور صلح ایجاد کنیم. اما همواره اضافه کرده‌ایم که هرگونه حضور خارجی — به هر شکلی — می‌تواند پیامد‌های منفی برای صلح و ثبات منطقه داشته باشد. این موضع را به ارمنستان هم گفته‌ایم. موضع روس‌ها هم دقیقاً مشابه ماست، البته کمی ملایم‌تر. ولی آنها هم نسبت به حضور آمریکایی‌ها نگرانی دارند و این نگرانی را بیان کرده‌اند.

وزیر امور خارجه خاطرنشان کرد: در بیانیه مشترکی که ارمنستان و آذربایجان با حضور رئیس‌جمهور آمریکا امضا کردند، آمده است که مرز‌های منطقه تغییرناپذیر، استقلال و تمامیت ارضی همه‌ی کشور‌های منطقه محترم شمرده می‌شود و این دقیقاً موضع ماست؛ یعنی از روز اول موضع ما این بوده که هر حرکتی در قفقاز صورت می‌گیرد، مرز‌های منطقه نباید جابه‌جا شود. برای ما مهم بوده که حاکمیت ارمنستان و هر کشور دیگر خدشه‌دار نشود.

مقاومت مردم رژیم صهیونیستی را عصبانی کرده است

وزیر امور خارجه در واکنش به اظهارات نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی درباره ایران گفت: یک عبارت معروف است که «خداوند دشمنان ما را احمق آفریده». این تمسک جستن به شیوه‌های نخ‌نما و تکراری واقعاً کار نمی‌کند. مردم ما این مسائل را فهمیده‌اند و در جنگ نشان دادند که اسیر چنین چیز‌هایی نمی‌شوند. آنها فکر می‌کردند می‌توانند مردم ما را در جنگ از میدان خارج کنند، اما مردم محکم پشت کشور و نظامشان ایستادند.

عراقچی با بیان اینکه در حوزه انرژی ناترازی‌هایی در کشور وجود دارد که بخش زیادی از آن به خاطر تحریم‌هاست؛ گفت: تحریم‌ها را اعمال کرده‌اند و دست و پای ما را بسته‌اند، اما مقاومت ما در برابر تحریم‌ها آنها را بسیار عصبانی کرده است؛ همان‌طور که در جنگ مقاومت کردیم.

وی با اشاره به اینکه خوشبختانه متخصصین ما این شیوه‌ها را می‌دانند، گفت: اینکه بتوان آب را بازآفرینی کرد و در چرخه بازآفرینی قرار داد، یا از شیوه‌های جدید تأمین آب استفاده کرد، ممکن است. البته باید تصمیم‌های مدیریتی هم بگیریم و بپذیریم که مشکل آب راه‌حل معجزه‌آسا ندارد. این‌طور نیست که با یک حرکت، یک‌شبه حل شود. اما حل‌شدنی است. به نظر من، باید دوره‌هایی از «ریاضت آبی» را بگذرانیم. این بحث جداگانه‌ای می‌طلبد، اما شدنی است.

رئیس دستگاه دیپلماسی گفت: اینکه کسی بیاید و ادعا کند که «من فلان می‌کنم» یا «چنان می‌کنم» و فاضلاب را به آب خوراکی تبدیل می‌کنم، بیشتر باعث خنده مردم می‌شود.

بر اساس نقش شورای عالی امنیت ملی، قانون مجلس و واقعیات میدانی درباره همکاری با آژانس تصمیم می‌گیریم

وزیر امور خارجه درباره روابط ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پس از بمباران تاسیسات ایران با اشاره به اینکه واقعیت این است که بعد از این حمله تغییراتی رخ داده است، گفت: تأسیسات هسته‌ای ما مورد حمله واقع شد و تخریب‌هایی صورت گرفت. آژانس اول باید بیاید و به ما بگوید پروتکل بازرسی از یک تأسیسات هسته‌ای بمباران‌شده چیست. اصلاً چنین پروتکلی ندارد، چون سابقه‌ای وجود ندارد. بالاخره وقتی می‌خواهید به جایی که بمباران شده بروید و بازرسی کنید، باید بگویید چه کسی آواربرداری می‌کند، چطور می‌توان نزدیک شد، تهدیدات چیست. تهدید مهمات منفجرنشده و خطر تشعشع وجود دارد و آژانس باید پروتکل داشته باشد.

عراقچی ادامه داد: مجلس ما قانونی تصویب کرده که تحول بعدی است و فعالیت‌ها و همکاری‌های ما با آژانس را به تصویب شورای عالی امنیت ملی موکول کرده است. یعنی قبل از اینکه اجازه دسترسی و بازرسی مجدد بدهیم، باید چارچوب جدید همکاری‌های ما و آژانس روشن شود. اول باید مذاکره کنیم، چارچوب جدید طراحی کنیم. این چارچوب بر اساس قانون مجلس و واقعیات میدانی خواهد بود. اگر به تفاهم برسیم، همکاری هم بر همان اساس شروع خواهد شد. این تفاهم حتماً قانون مجلس، مسائل امنیت ملی و اجازه شورای عالی امنیت ملی را در نظر می‌گیرد. اجازه را شورای عالی امنیت ملی باید بدهد.

وی به سفر هیئتی از آژانس اشاره به کرد و گفت: یک روز کامل با وزارت امور خارجه و سازمان انرژی اتمی به صورت مشترک مذاکره و ایده‌های اولیه تبادل شد و آپارو هم ایده‌ها را به آژانس منتقل کرده تا بررسی شود، هم ما در حال مذاکره هستیم. به نظر من شروع بدی نبود، ولی زمان می‌برد تا به تفاهم برسیم.

رئیس دستگاه دیپلماسی ادامه داد: حدود یک ماه و خورده‌ای دیگر، زمان تعویض سوخت نیروگاه بوشهر است. این کار باید در حضور بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی صورت بگیرد. روس‌ها هم به ما می‌گویند اگر باید با حضور بازرسان صورت گیرد، این از مواردی است که باید به شورای عالی امنیت ملی ارجاع شود. آنها یا اجازه می‌دهند یا نمی‌دهند. احتمالاً این مورد اجازه داده می‌شود، چون آن تأسیسات سالم است و ما برق تولید می‌کنیم. این مسائل ظرایف خاص خود را دارد و شورای عالی امنیت ملی درباره آن تصمیم می‌گیرد. چارچوب جدید همکاری ما هم دقیقاً بر اساس همین سه عامل خواهد بود: نقش شورای عالی، قانون مجلس و واقعیات میدانی.

اگر میدان قدرتی تولید نکند، دیپلماسی هم نمی‌تواند حرکت کند

رئیس دستگاه دیپلماسی درباره سفر دبیر شورای عالی امنیت ملی به عراق و لبنان هم گفت: سفر ایشان به عراق از قبل تنظیم شده بود. قرار بود که دبیر شورای عالی امنیت ملی، دکتر احمدیان، به عراق سفر کنند. این برنامه از قبل از جنگ ۱۲ روزه هم تنظیم شده بود. حالا با تحولی که صورت گرفت، جناب دکتر لاریجانی، به اصطلاح، این سفر را انجام دادند. به نظر ما سفر بسیار خوبی بود. عراقچی با اشاره به اینکه سفر ایشان به بیروت هم، در شرایط حساسی که الان لبنان می‌گذراند، به‌موقع و لازم بود گفت: بحث‌های خیلی خوبی هم ایشان در آن‌جا انجام دادند؛ هم مواضع ما را خوب روشن کردند و هم گفت‌و‌گو‌های مفیدی داشتند. البته طبیعی است که مقامات دولت فعلی لبنان هم دیدگاه خاص خودشان را دارند و بحث‌ها، بحث‌های جدی بوده است.

وی درباره موضوعی موسوم به دعوای «میدان و دیپلماسی» هم توضیح داد: این اختلاف کاملاً غیرضروری است و اصلاً نباید وجود داشته باشد. میدان و دیپلماسی مکمل هم هستند. دیپلماسی به اتکای قدرتی که میدان تولید می‌کند حرکت می‌کند. ابزار دیپلماسی چیزی جز گفت‌و‌گو و لابی‌کردن نیست و آن قدرت در میدان تولید می‌شود و دیپلماسی به اتکای میدان حرکت می‌کند.

وزیر امور خارجه با اشاره به اینکه اگر میدان قدرتی تولید کند و دیپلماسی نتواند آن قدرت را به منافع و امنیت ملی تبدیل کند، ما ضرر کرده‌ایم؛ ادامه داد: اگر میدان قدرتی تولید نکند، دیپلماسی هم نمی‌تواند حرکت کند و باز ما ضرر کرده‌ایم. این دو باید در کنار هم حرکت کنند. بار‌ها گفته‌ام یک ضلع سومی هم وجود دارد و آن رسانه است. این سه ضلع همدیگر را تکمیل می‌کنند. حتی اگر میدان و دیپلماسی موفق باشند ولی رسانه نتواند روایت درست را منتقل کند، چه‌بسا یک پیروزی به شکست تبدیل شود یا برعکس.

عراقچی افزود: در زمان مسئولیت خودم، به هیچ‌وجه اجازه ندادم که اختلافی بین این دو (میدان و دیپلماسی) باشد. اگر هم اختلاف‌نظری بوده، طبیعی است که من از زاویه‌ی خودم نگاه می‌کردم و آنها از زاویه‌ی خودشان. باید می‌نشستیم و به تفاهم می‌رسیدیم و این کار را انجام دادیم. من بعید می‌دانم که دوستان ما در نیرو‌های مسلح چه آن برادرانی که شهید شدند و چه فعلی‌ها مشکلی داشته باشند. ارتباط ما بسیار خوب بود و با این موضوع مشکلی نداشتند.

وی با اشاره به اینکه بر اساس قانون اساسی، شورای عالی امنیت ملی می‌تواند شورا‌های فرعی داشته باشد، گفت: تا الان فقط یک شورای فرعی داشتیم و آن شورای امنیت کشور بود که به «شاک» معروف است و به ریاست وزیر کشور تشکیل می‌شود. اکنون، با توجه به شرایط بعد از جنگ و احساس ضرورت، پیشنهاد تشکیل شورایی مطرح شد که روی مسائل دفاعی کشور متمرکز باشد. این پیشنهاد مطرح و تصویب شد که شورای دفاع داشته باشیم، به ریاست رئیس‌جمهور و با حضور سران سه قوه، با حضور پررنگ‌تر مقامات نظامی. برخی وزرا هم حضور دارند، از جمله وزیر خارجه. این شورا به‌صورت تخصصی‌تر به مسائل دفاعی، راه‌های مقابله، راه‌های افزایش توان دفاعی کشور و راه‌های مقابله با تهاجم احتمالی می‌پردازد.

معتقدم صلح در منطقه بدون سلاح مقاومت، ناپایدارتر خواهد بود

وزیر امور خارجه درباره آینده مقاومت با توجه به فشار‌هایی که اکنون برای خلع‌سلاح حزب‌الله لبنان وجود دارد، گفت: اینکه ما در خصوص اوضاع لبنان یا مقاومت اظهار نظر می‌کنیم، معنایش دخالت در وضعیت لبنان نیست، این موضوع را قبلا هم گفته بودم. دکتر لاریجانی در بیروت هم به درستی اشاره کردند که ما قصد دخالت در حوزه لبنان را نداریم. حزب‌الله هم یک گروه کاملاً مستقل است، خودش تصمیم می‌گیرد و مسائل لبنان باید در گفت‌وگوی بین گروه‌ها و طوایف مختلف لبنانی حل‌وفصل شود.

عراقچی با اشاره به اینکه این یک موضوع داخلی لبنان است، گفت: این باعث نمی‌شود که ما دیدگاه خود را نسبت به صلح در منطقه یا حتی در کشور‌های منطقه ابراز نکنیم. من معتقدم صلح در منطقه بدون سلاح مقاومت، ناپایدارتر خواهد بود. اگر سلاح مقاومت نباشد، هیچ قدرت دیگری جلودار سلطه‌طلبی اسرائیل در منطقه نخواهد بود. نشانه‌های آن را هم اکنون می‌بینیم. در سوریه دیدیم که حتی بعد از همه تحولات، وجود یک تانک کوچک یا یک کارگاه نظامی را تحمل نکردند و هرچه بود بمباران کردند. اسرائیل هیچ کشوری را در منطقه، چه دوست و چه دشمن، قوی نمی‌خواهد؛ منطقه را ضعیف و کوچک می‌خواهد. تجربه سال‌های اخیر نشان داده تنها چیزی که می‌تواند در برابر رژیم صهیونیستی بایستد و بازدارندگی ایجاد کند، مقاومت است.

وی تصریح کرد: همه روش‌های دیگر را کشور‌های عربی و مسلمان امتحان کردند و جواب نگرفتند. مقاومت هم بله، ضربه خورده، اما دوباره احیا شده است. این اولین بار هم نیست که رهبر حزب‌الله شهید می‌شود. سید عباس موسوی را هم داشتیم که اسرائیل ترور کرد، اما حزب‌الله از زمان او تا سید حسن نصرالله پیشرفت کرد. احتمالاً از سید حسن نصرالله تا رهبران آینده هم همین روند را خواهیم دید.

وزیر امور خارجه با تأکید بر اینکه مقاومت یک مکتب فکری است؛ گفت: با شهادت فرماندهان یا ضربه‌هایی که می‌خورد، کوچک نمی‌شود؛ چه‌بسا بزرگ‌تر هم می‌شود. مثل یک درخت که وقتی آبیاری می‌شود، تنومندتر می‌گردد، حتی اگر بعضی از شاخه‌هایش بریده شود. مقاومت هم با خون آبیاری و قوی‌تر می‌شود. این باز ما را به فلسفه اربعین و عاشورا برمی‌گرداند. آنچه شیعه را قوی می‌کند، خون است. درسی که از امام گرفتیم این است که «خون بر شمشیر پیروز است». این یک واقعیت است، نه یک شعار، و تاریخ شیعه آن را ثابت کرده است. من به نظرم مقاومت در منطقه هم همین مسیر را طی خواهد کرد.

برچسب ها : وزیر امورخارجه اروپا برجام اسنپ بک