از دلِ خطر تا خطِ خبر

هر خطِ خبر، روایتی است از رنج یا امید، از شکست یا پیروزی، گاه واژه‌هایشان را گلوله‌ها سوراخ می‌کنند، گاه سکوتِ تحمیلی، فریادشان را در گلو خفه می‌کند. اما آنها همچنان می‌نویسند؛ چون می‌دانند که "خبر"، تنها سلاحِ بی‌پناهان و آیینه‌ تمام‌نمای تاریخ است.

به گزارش ایرنا؛ از دلِ خطر تا خطِ خبر، فاصله‌ای است به درازای یک عمر؛ فاصله‌ای که گاه با خون نوشته می‌شود و گاه با اشک و همیشه با عشق به حقیقت معنا پیدا می‌کند، سربازانی بی‌ادعا که همیشه در گمنامی قلم و در دنیای حوادث قدم می‌زنند تا حقیقت را به مردم برسانند و آگاهی بخش جامعه خود باشند.

از دل خطر تا خط خبر روایت دشواری کار خبرنگاران است، در هیاهوی جهان پرتلاطم، آنجا که صداها گم می‌شوند و واقعیت زیر انبوهی از غبار پنهان می‌ماند، خبرنگاران نگهبانانِ بی‌صدا اما استوارِ حقیقت‌اند، آنها با قلمی به تیزی شمشیر و قلبی به وسعت آسمان، روایتگر رنج‌ها، شادی‌ها، مظلومیت‌ها و عدالت‌خواهی‌ها می‌شوند.

"روز خبرنگار"، روز پاسداشت این جسارت و ایثار است؛ روزی برای یادآوری هر خط خبری که می‌نویسند، هر تصویری که ثبت می‌کنند و هر گزارشی که منتشر می‌سازند، قطره‌ای از اقیانوسِ آگاهیِ بشری باشد، آنها گاه در دل جنگ‌ها قدم می‌زنند، گاه در سکوتِ شب‌های سرد زلزله‌زده، روایتگر دردهای بی‌زبان می‌شوند و گاه در پیچ‌وخم سیاست، تیشه به ریشهِ فساد می‌زنند.

خبرنگاران با شجاعت، انصاف و عشق به انسانیت، تاریخ را در لحظه ثبت می‌کنند، گاه با سکوت روبرو می‌شوند، گاه با تهدید در مسیرِ گفتنِ ناگفته‌ها اما در مقابل گفتن حقیقت و دفاع از حقوق مردم صدایشان بلند است و نفسشان خیر، به دل خطر می‌روند و ناملایمت‌ها هراسی بر دل ندارند.

روز خبرنگار فقط یک یادبود نیست؛ یادآوریِ تعهدی است که جامعه به حافظانِ صداقت دارد، یادآوری این که قلم، وقتی مقدس است که در خدمت مردم باشد و خبرنگار، وقتی قهرمان است که از حق دانستن حقیقت دفاع کند و امروز، درود می‌فرستیم به همه‌ آن‌هایی که بی‌ادعا، اما با شعوری فروزان، تاریکی‌ها را پشت سر می‌گذارند و راه را برای دانایی هموار می‌کنند.

بیشتر بخوانید

• مدیرکل فرهنگ و ارشاد همدان: ایرنا رسانه ای اثرگذار و امیدآفرین است

• امام جمعه همدان: رسانه‌ها در مسیر حفظ انسجام جامعه حرکت کنند

• امام جمعه ملایر: جهت‌گیری‌ها نباید بر قلم خبرنگاران تاثیر بگذارد

• استاندار همدان: هیچ محدودیتی برای مصاحبه مدیران با رسانه‌ها وجود ندارد

• تقویت گفتمان مقاومت؛ صدای هنر و قلم در بحران

خبرنگار؛ چراغِ روایتِ حقیقت

و امروز اما به حق خبرنگاران، چراغ‌های روشنگرِ فردایِ روشن‌ترند، پیامبران عصرِ حقیقت‌اند، پای در وادی پرخطر واقعیت می‌گذارند و بار سنگین آگاهی را بر دوش می‌کشند، از دل آتش‌های جنگ تا سکوت مرموز سیاست، از فریاد معترضان تا زمزمه‌های پشت درهای بسته، آنها گوش می‌سپارند، می‌نگرند و بازمی‌گویند.

کارشان آسان نیست، گاه حقیقت، تیغی است که دست راوی را می‌بُرد و گاه پیام‌رسانی، هجومی است خاموش بر جان پیام‌آور اما آنها ایستاده‌اند در طوفان‌های سانسور، زیر آوار ناملایمت‌ها و بی‌عدالتی‌ها و بی‌مهری مسوولان، تا نور واقعیت را به تاریکی‌ها بتابانند، چون آنها چراغ راه روایت حقیقت‌اند...

قلم خبرنگاران از نیزه‌ها برنده‌تر است و هرگز از پیگیری حقیقت خسته نمی‌شود، چه کسی می‌داند درد آن لحظه‌هایی را که قلم در دستان لرزان خبرنگار یخ می‌زند تا خبر نسوزد، چه کسی می‌فهمد سنگینی آن سکوتی را که باید شکسته شود، حتی اگر هزینه‌اش تکه‌تکه شدن آرامش خبرنگار باشد؟

خبرنگار تو راست قامت‌ترین انسان این دنیایی، چون از ساعت‌ها منتظر ماندن پشت دیوار بی‌مهری مسوولان و خساست برخی مدیران در ارسال پیام سه کلمه‌ای «روز خبرنگار مبارک» دلخور نمی‌شود، فریادِ بی‌صدایشان هرگز خاموش نمی‌شود.

خبرنگار تو از راست قامت‌ترین انسان های این دنیایی، چون از ساعت‌ها منتظر ماندن پشت دیوار بی‌مهری مسوولان و خساست برخی مدیران در ارسال پیام سه کلمه‌ای «روز خبرنگار مبارک» دلخور نمی‌شود، صبوری آنها به بلندای آسمان است و فریادِ بی‌صدایشان هرگز خاموش نمی‌شود.

"روز خبرنگار"، روز اشک‌های پنهانی است که پشت گزارش‌های بی‌طرفانه پنهان شده، روز دست‌های خالی‌ای است که با هیچ چیز جز حقیقت پُر نمی‌شود، روز پاهای خسته‌ای است که از کوچه‌های خاک‌گرفته‌ جنگ تا دنیای دروغین امروز می‌دوند، فقط برای اینکه فریاد بی‌صدای مظلومی را به گوش جهان برسانند.

امروز، روز بوسه زدن بر آن قلم‌های شکسته‌ای است که نه از شدت نوشتن، که از موج سنگین بی‌مهری خم شده‌اند، روز در آغوش کشیدن آن دوربین‌هایی است که گواه جنایت‌هایی شده که دنیا می‌خواست پنهان کند، در غزه؛ در لبنان، در عراق و دهها و صدها نقطه روی کرده زمین که روی خوش از جنایت استکبار زمان به خود ندیده است، روز خبرنگار روز پاسداشت تمامِ آن‌هایی است که حقیقت را با وجود همه‌ خطرها، به چشم‌های منتظر ما هدیه کردند.

رسالت حقیقت‌یابی در عصر چالش‌های رسانه‌ای

تاریخ همواره قدردان صداقت خبرنگار خواهد بود و امروز در آستانه فرا رسیدن ۱۷ مردادماه روز خبرنگار، روز ادای دِین به قلم‌های بی‌باکی است که تاریخ را در لحظه می‌نویسند.

این روز فرصتی است برای تأمل دوباره درباره جایگاه خطیر خبرنگاران در جامعه و چالش‌های پیش‌روی این حرفه؛ این مناسبت تنها یک یادبود و مناسبت در تقویم نیست، بلکه نمادی از رسالت حقیقت‌جویی و مسوولیت اجتماعی خبرنگاران در فضایی پیچیده و گاه پرخطر است.

روزی برای بزرگ مردان و زنانی که یک لحظه از گفتن حقیقت کوتاه نیامدند و در حرفه خبرنگاری موی سپید کردند، «مراد طاهرنیا» پیشکسوت عرصه خبر و اطلاع‌رسانی در شهرستان ملایر است که در کنار شغل معلمی، نوشتن و قلم زدن را نیز با عشق و علاقه ادامه داد و امروز بیش از سه دهه از فعالیت خبری او در کسوت مدیر مسوولی و سردبیر هفته‌های آوای ملایر و فرهنگ ملایر می‌گذرد، او بزرگ اهالی رسانه این شهر است و هر تار موی سپیدش حکایت‌های فراوان از سختی‌ها و رنج‌های خبرنگاری و گاه شیرین این حرفه دارد.

او معتقد است: حمایت از خبرنگار باید در عمل و با احترام به آزادی قلم و آزاداندیشی به اثبات برسد و حداقل مدیران در روز خبرنگار به پاس زحمات آنها، حتی به شنیدن درد دل آنها و سختی شغلشان بسنده کنند و از صمیم قلب این قشر را درک کنند.

مدیران در مواجهه با مطالب انتقادی سعه صدر ندارند

ظاهرنیا با اشاره به مشکلات اصحاب رسانه، گفت: بسیاری از نشریات مستقل به علت مشکلات مالی و عدم حمایت مسوولان از حرکت باز ایستاده‌اند و توانی برای ادامه راه ندارد.

مدیر مسوول هفته‌نامه فرهنگ ملایر با بیان اینکه این شهرستان ظرفیت و استعداد چاپ روزنامه را دارد، ادامه داد: با وجود خبرنگاران باسواد و زبده در ملایر، این شهرستان ظرفیت و استعداد چاپ حتی روزنامه را دارد اما به علت عدم حمایت مالی و معنوی تاکنون این اتفاق نیفتاده است.

به گفته وی؛ وجود حوزه‌های علمیه، دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی، اساتید، پژوهشگران و محققان ارزشمند در ملایر، می‌تواند وضعیت بسیار مطلوب‌تری در زمینه انتشار نشریات مکتوب این شهرستان داشته باشد.

طاهرنیا با اشاره به عدم حمایت مسوولان از نشریات محلی، بیان کرد: مدیران در مواجهه با یک مطلب انتقادی سعه صدر ندارند و آنها درک نمی‌کنند که این مطالب انتقادی و البته سازنده، قدرت این را دارد که بسیاری از مشکلات شهر را حل کنند.

آینده شغلی دغدغه بزرگ خبرنگاران

وی سواد رسانه‌ای، حُسن خلق و حُسن سلوک با مردم و مسوولان را از جمله ویژگی‌های خبرنگاران دانست و افزود: خبرنگار پل ارتباطی بین مردم و مسوولان هستند که باید حرف مردم را به مسوولان و اخبار دستگاه‌های اجرایی را به سمع و نظر مردم برسانند و در عین حال داشتن آگاهی‌های سیاسی، اجتماعی و تسلط بر تحلیل مسائل روز کشور، عدم وابستگی به گروه و جناح خاصی و مستقل و آزاد بودن از دیگر ویژگی‌های یک خبرنگار حرفه‌ای است.

مدیر مسوول هفته‌نامه فرهنگ ملایر همچنین به مبهم بودن آینده شغلی خبرنگاران اشاره و نداشتن امنیت شغلی، بیمه مستمر، حق الزحمه کم و پاسخگو نبودن مدیران و رابط‌عمومی دستگاه‌های اجرایی، کمرنگ بودن اتحاد رسانه‌ها،‌ نبود دوره‌های آموزشی برای خبرنگاران در شهرستان‌ها، و کافی نبودن حق‌الزحمه آنان در نشریات محلی را از دیگر مشکلات خبرنگاران برشمرد.

طاهرنیا در عین حال گرانی روزافزون کاغذ و چاپ، کرایه دفتر، کرایه توزیع نشریه، حقوق خبرنگاران و عوامل اجرایی و عدم حمایت مسوولان را از جمله مشکلات نشریات مکتوب برشمرد و گفت: هر سال در روز و هفته خبرنگار مطالبات، درخواست‌ها و مشکلات خبرنگاران و نشریات محلی مطرح می‌شود، اما بلافاصله به فراموشی سپرده می‌شود.

در پسِ تمام رنج‌ها و مشکلات خبرنگاران، اما وصال مادر و دختری پس از ۳۰ سال دوری از آن دست خبرهای خوبی است که حال دل اهالی نشریه و رسانه را خوب می‌کند و برای همیشه بر گوشواره آن نشریه می‌درخشد، «فرهنگ ملایر» به خود می‌بالد که پس از ۳۰ سال دوری و بی‌خبری مادری از دخترش، بانی خیر شده و این مادر و دختر به هم رسیدند و به طور اتفاقی یک شماره از این نشریه به دست مادری می‌رسد که سال‌ها دور از ملایر زندگی می‌کند، دخترش که یکی از نویسندگان این نشریه است، مطلبی با این موضوع می‌نویسد و مادر به طور اتفاقی چشمش به اسم دخترش می‌افتد و با او تماس می‌گیرد و به این ترتیب قدرت رسانه به فاصله ۳۰ سال دوری مادر از دخترش پایان می‌دهد.

نگاه ابزاری به خبرنگاران چالش اصحاب رسانه

خبرنگاران به عنوان دیده‌بانان جامعه، نقشی حیاتی در روشنگری و انعکاس رویدادها دارند و در عصر حاضر که اطلاعات به سلاح تبدیل شده، کار خبرنگاران از یک گزارش ساده فراتر رفته و به میدانی برای مقابله با جنگ روانی، اخبار جعلی و تحریف‌های رسانه‌ای تبدیل شده است.

خبرنگار همدان پیام: برخی مسوولان و مدیران روابط عمومی‌ها توان نقد عملکردشان را از سوی رسانه‌ها ندارند و خبرنگاران را ابزاری برای ارتقای شغلی مدیران می‌دانند.

به گفته یکی از خبرنگاران روزنامه همدان پیام که بیش از هفت سال است در عرصه خبر فعالیت می‌کند و این حرفه را با هیچ شغلی عوض نمی‌کند، معتقد است: خبرنگاران امروز باید مسلح به سواد رسانه‌ای، اخلاق حرفه‌ای و شجاعت مدنی باشند و حمایت از خبرنگاران، تضمین امنیت شغلی آنان و ایجاد فضای شفاف‌تر برای فعالیت رسانه‌ها، از ضرورت‌های توسعه اجتماعی و سیاسی است.

«زهرا امیری» از نوع برخورد مدیران و روابط عمومی ادارات گلایه کرد و افزود: برخی مسوولان و مدیران روابط عمومی‌ها تحمل هرگونه نقد عملکردشان را از سوی رسانه‌ها ندارند و خبرنگاران را ابزاری برای ارتقای شغلی مدیران می‌دانند.

وی با تاکید بر اینکه مدیران باید از خبرنگاران به عنوان مشاورانی امین در کنار خود بهره‌ گیرند، ادامه داد: امروزه با گسترش شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی، شیوع اخبار جعلی (Fake News) و سوءاستفاده از آن برای انتشار اطلاعات نادرست، اعتبار حرفه خبرنگاری را زیر سؤال برده و اعتماد عمومی را کاهش داده است.

فضای محدود نقد برای خبرنگاران

امیری با بیان اینکه فضای نقد سازنده برای خبرنگاران محدود است، یادآور شد: روز خبرنگار از یک سو فرصتی برای تقدیر از زحمات خبرنگاران، از سوی دیگر گاه با انتقادهایی درباره محدودیت‌های رسانه‌ای همراه می‌شود، در حالی‌که فضای رسانه‌ای نیازمند تنوع بیشتر و کاهش سانسور برای ایفای بهتر نقش رسانه‌ها است.

وی تمرکز بر روزنامه‌نگاری حل مساله را یک ضرورت دانست و نسبت به سلطه هوش مصنوعی برای حرفه خبرنگاری هشدار داد و افزود: مردم دیگر تنها به مشکلات اشاره نمی‌کنند، بلکه به دنبال راه حل این مشکلات هستند.

امیری همچنین ترس از افشای اطلاعات؛ نگاه ابزاری به رسانه، فشار سازمانی و عدم ارتباط با رسانه‌ها را از جمله چالش‌های پیش روی خبرنگاران برشمرد و اظهار کرد: بسیاری از مدیران مهارت‌های لازم برای برخورد با رسانه‌ها را ندارند و در مواجهه با سؤالات چالشی، به جای گفتگوی منطقی، حالت دفاعی می‌گیرند، برخی مدیران نیز فقط زمانی به خبرنگاران روی خوش نشان می‌دهند که بخواهند از رسانه برای تبلیغات خود استفاده کنند.

این خبرنگار، آموزش مهارت‌های رسانه‌ای به مدیران، شفافیت و پاسخگویی، تعامل سازنده به جای تقابل، تقویت سواد رسانه‌ای و حمایت قانونی و مالی از رسانه‌ها را از جمله راهکارهای بهبود روابط مدیران با رسانه‌ها دانست و گفت: نامهربانی مدیران با خبرنگاران نه تنها مشکلی را حل نمی‌کند، بلکه مشکل ارتباطی و اعتماد عمومی را تشدید می‌کند.

دستمزد و مزایای پایین از چالش های حرفه خبرنگاری

«فاطمه رحمتی» مادر سه فرزند است که دغدغه مادر و همسر بودن او را هیچگاه از رسالت خبرنگاری‌اش دور نکرده، بیش از ۱۵ سال است که در خبرگزاری‌های مختلفی همچون ایکنا و مهر فعالیت می‌کند و همچنان ساعی، پویا و سرزنده برای گزارش‌های خبری است، او بیش از همه چیز از مشخص نبودن ساعت کاری حرفه خبرنگاری گلایه دارد.

وی صبوری را لازمه اصلی کار خبری دانست و گفت: با توجه به دستمزد پایین خبرنگاران خبرگزاری‌ها، آنها باید بیشتر مورد حمایت قرار گیرند، چراکه بیشتر آنها حق التحریری بوده و حقوق ثابتی ندارند.

این خبرنگار باسابقه ملایری تأکید کرد: مسئولان حوزه فرهنگ باید مشکلات خبرنگاران را ببینند و در راستای رفع این مشکلات گام بردارند؛ با توجه به اینکه من سه فرزند دارم، هم باید به عنوان یک مادر و همسر، وظایفم را انجام دهم و هم اینکه کار خبری را ادامه دهم، بنابراین طی این سال‌ها گاهی اوقات با مشکلات و سختی‌هایی مواجه شده‌ام، اما به علت علاقه به کار خبر و ضرورت حضور مؤثر بانوان در جامعه و نقش آنها در شرایط حساس کنونی، شرایط را مدیریت کردم.

رحمتی کپی پیست خبر را یک آفت جدی برای خبرنگاران دانست و ادامه داد: وجود خبرنگارنماها امروز تهدید جدی برای جامعه خبری است، این عده بدون توجه به قاعده و قانون خبر و عدم رعایت اخلاق حرفه‌ای، به راحتی اخبار را از خبرگزاری‌های معتبر کپی می‌کنند و بدون ذکر منبع نسبت به انتشار این اخبار اقدام می‌کنند، اخباری که شاید چندین روز برای آن وقت صرف شده است.

رهاورد:

با ترکیب آموزش، حمایت، فناوری و استقلال می‌توان ظرفیت خبرنگاران را به‌طور کامل فعال کرد، این راهکارها نه‌تنها کیفیت خبررسانی را افزایش می‌دهد، بلکه به تقویت رسانه‌های پاسخگو در جامعه کمک می‌کند، ارتقای آموزش و تخصصی‌سازی خبرنگاران، تأمین امنیت و حقوق خبرنگاران، بهبود ابزار و فناوری‌های خبری، تقویت شبکه‌سازی و همکاری‌های جمعی، شفاف‌سازی و استقلال رسانه‌ها، ارزیابی عملکرد و انگیزه‌بخشی، توجه به خبرنگاران محلی و مناطق کمتربرخوردار و حفظ تعادل بین سرعت و دقت در انتشار اخبار را می‌توان به عنوان چند راهکار مهم برای استفاده از ظرفیت خبرنگاران و بهبود شرایط کاری آنها بهره گرفت.

برچسب ها : محمود صارمی خبرنگار همدان